Çözüme Mi İhtiyacınız Var?
Eğitici Yazılar
Metallerin kaynağı, sağlığa zararlı duman ve ince partiküllerin oluşmasına sebep olur. Bu duman ve ince partiküllerin çalışma ortamından deşarjı doğru şekilde sağlanamazsa sağlıksız bir çalışma ortamına sebebiyet verir. Sağlıksız iş ortamları, üretim kayıplarına, verimsizliklere ve çalışan huzursuzluğuna yol açar.
Son yıllarda artan farkındalık ve bilinç sayesinde iş kazalarına ve iş hastalıklarına yönelik önlemleri arttırmayan fabrikalar, hem kalifiye eleman sıkıntısı yaşamakta, hem de uzun vadede ciddi sonuçları olan davalarla yüzleşmektedirler. İş kazalarına ve iş hastalıklarına yönelik önlemleri en üst düzeyde alan firmalar ise, sürdürülebilir bir üretim merkezi sağlamanın yanı sıra çalışan memnuniyeti sayesinde artan verimliliklere sahip olurlar.
Metal-metal kaynağı için gerekli ısının örtü kaplı bir elektrot ile kaynak yapılan parça arasında oluşan ark sayesinde oluştuğu, elle yapılan kaynak yöntemidir. Örtülü elektrot ark kaynağı sahip olduğu birçok avantaj sebebiyle özellikle bakım, tamir, metal işleme ve yapı çeliği endüstride en çok tercih edilen kaynak yöntemidir.
Örtülü elektrot ark kaynağı genellikle yumuşak çelik ve paslanmaz çelik kaynağında kullanılmaktadır. Ancak bu metod, alüminyum, nikel ve bakır alaşımlarda da kullanılabilmektedir.
Örtülü elektrot ark kaynağı sırasında açığa çıkan dumanın uygun bir emiş davlumbazı (Akrobat Kol, Emişli Masalar v.b) vasıtasıyla kaynağından emilmesi ve operatörün bu dumana maruz kalmasının önlenmesi gerekir. Aksi takdirde orta ve uzun vadede kaynak operatöründe meslek hastalığı oluşması riski oldukça yüksektir.
Özlü telle ark kaynağı, metal kaynağı arasında en çok kullanılan tekniklerden bir diğeridir. Bu kaynak tipinin en büyük avantajı kaynağın sürekli ve hızlı bir şekilde yapılabilmesidir. Kaynak operatörü kaynak telini sürekli değiştirmek zorunda değildir. Bu durum, kaynak esnasında yoğun kaynak dumanı açığa çıkar. Bu kaynak tipinde kaynak dumanının emişi ve havalandırma oldukça önemlidir. Özlü telle ark kaynağı, gaz altı kaynağı ile oldukça benzerlik gösterir.
Özlü telle ark kaynağı, sertlik ve mukavemeti artıran, korozyon direncini artıran ve arkı stabilize eden elemanlar ile doldurulmuş çekirdekli bir boru tel kullanır.
Tipik ana malzemeler, alüminyum, kalsiyum, karbon, krom, demir, manganez ve diğer elementleri ve malzemeleri içerebilir. Ek koruma için harici olarak bir gaz ve ya gaz karışımı sağlanabilir. Bu işleme gaz korumalı (FCAW-GS) denir ve paslanmaz çelik kaynağında her zaman bu metod kullanılır.
Özlü telle ark kaynağı sırasında çok yoğun bir duman açığa çıkar. Bu dumanın kaynağında yakalanıp ortamdan uzaklaştırılması çok önemlidir. Aksi takdirde sadece bu kaynak operatörünü değil, çalışma sahasındaki tüm çalışanları etkileyebilecek yoğunlukta duman oluşturabilir. Bu durum orta ve uzun vadede çalışanlarda meslek hastalığı oluşması riskini oldukça yükseltir.
Gaz altı kaynağı, çok yönlülüğün ve hızın gerekli olduğu otomobil endüstrisi, makine sanayi, imalat sanayi, sac metal işleme endüstrisi gibi sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Gaz altı kaynağı, sac metaller ve sac metal benzeri metaller için oldukça uygun bir uygulamadır.
MIG ve MAG arasındaki fark, erimiş kaynak havuzunu oksitlenmeden koruyan gaz cinsinin farklılığıdır. MIG tip gaz altı kaynağında koruyucu gaz olarak argon kullanılırken, MAG tip gaz altı kaynağında genellikle karbondioksit (CO2) kullanılır.
Tel elektrot, kaynak torç ucundan bir gaz ile bir makaradan beslenir. Bu sayede özlü tel kaynağı gibi sürekli kaynağa imkan tanır. Gaz, arkı sürdürmek için bir plazma oluşturur ve kaynak malzemesini elektrottan kaynak havuzuna geçirir.
Gaz altı kaynağı esnasıdna çok yoğun bir duman açığa çıkar. Bu dumanın kaynağında yakalanıp ortamdan uzaklaştırılması çok önemlidir. Aksi takdirde sadece bu kaynak operatörünü değil, çalışma sahasındaki tüm çalışanları etkileyebilecek yoğunlukta duman oluşturabilir. Bu durum orta ve uzun vadede çalışanlarda meslek hastalığı oluşması riskini oldukça yükseltir.
TIG kaynağı aynı gaz altı kaynak tiplerinden MIG’de olduğu gibi argon veya benzeri bir soygazı koruyucu gaz olarak kullanır. Ancak MIG’nin aksine, elektrot tungstenden yapılır ve kaynak sırasında tüketilmez. Kaynakta ek malzeme gerekiyorsa, gaz kaynağında olduğu gibi ayrı bir dolgu maddesi gereklidir.
TIG kaynağı esnasında çok yoğun bir duman oluşmaz, ancak oluşan az miktardaki duman insan sağlığı için oldukça zararlıdır. Bu dumanın kaynağında yakalanıp ortamdan uzaklaştırılması çok önemlidir. Aksi takdirde orta ve uzun vadede çalışanlarda meslek hastalığı oluşması riskini oldukça yükseltir.
Aynı TIG kaynağında olduğu gibi plazma kaynağı veya kesiminde de ark, sargısız bir elektrot -ki bu genelde tungsten kullanılır- ile kaynak yapılan metal parçası arasında oluşturulur. Bu ark ile birlikte plazma kaynağı veya kesimi için gerekli enerji konsantrasyonunu elde edebilmek için elektrot ucu torcun gövdesi içinde konumlandırılır ve iç nozuldan ucun çevresine bir gaz pompalanır. Burada pompalanan gaz, koruyucu gazdan farklı bir gazdır. Ark, plazma akışı sayesinde sıkıştırılabildiği için görece düşük akımlarla yüksek bir enerji konsantrasyonu elde edilmiş olur. Bu yüksek enerji konsantrasyonu ve nozullardan çıkan plazmanın yüksek hızı, metal kesmeyi mümkün kılar. Daha düşük akımlar ve ek bir dolgu malzemesi kullanarak bu teknikle kaynak yapmak da mümkündür.
Plazma Kaynağı ve el plazma kesimi esnasında, kesilen parçanın kalınlığına ya da dolgu malzemesinin türüne göre çok yoğun bir duman açığa çıkabilir. Bu dumanın kaynağında yakalanıp ortamdan uzaklaştırılması çok önemlidir. Aksi takdirde sadece bu kaynak operatörünü değil, çalışma sahasındaki tüm çalışanları etkileyebilecek yoğunlukta duman oluşturabilir. Bu durum orta ve uzun vadede çalışanlarda meslek hastalığı oluşması riskini oldukça yükseltir.
Toz altı kaynağı metodunun en önemli özelliği, birleştirilecek olan metallerin kaynak bölgeleri bu işlem esnasında diğer kaynak türlerine göre çok daha soğuk kalmasıdır. Düşük sıcaklıktaki bu birleşme, yüksek kaliteli kaynaklı eklemler imal edilmesine yardımcı olur. Ayrıca yine bu görece düşük sıcaklıktaki birleştirme sayesinde Siyah Sac – Aluminyum ve Siyah sac – Galvaniz Sac kaynağı yapılabilmesin olanak sağlar. Bu kaynak metodu genellikle robot destekli uygulamalar için tasarlanmıştır.
Tüm kaynak yöntemleri, değişen yoğunlukta tehlikeli madde içeren çeşitli miktarlarda dumana neden olur. Hexavalent Chromium Cr (VI), Manganez, Nikel ve Kurşun yüksek riskli elementlerdir ve insan vücuduna kısa ve uzun vadede ciddi anlamda zarar vermektedirler.
Duman, gözle görülemeyecek büyüklükteki partiküllerin yoğun bir şekilde bir araya gelerek, ince bir tabaka halinde gözle görülebilir hale gelmesidir. Bir diğer deyişle, Kaynak dumanı içerisindeki parçacıklar genellikle 0,01 – 0,1 μm boyutundadır ve bu da kaynak dumanı içerisinde yer alan zararlı parçacıkların akciğerlere nüfuz etmesinin çok kolay olduğu anlamına gelir. Bu sebepten kaynak operatörleri kaynak esnasında bu dumanı solumamaya dikkat etmelidirler. Aksi takdirde akciğer hastalıkları başta olmak üzere, göz, cilt ve karaciğer hastalıkları baş gösterebilir. Bu tip hastalıklar, kaynak operatörleri için “Meslek Hastalığı” sınıfına girmektedir ve iş verenler için çok ciddi yaptırımları bulunmaktadır.
Kaynak dumanı yalnızca kaynak operatörlerini değil, üretim ekipmanlarının ömrünü ve imal edilen ürünlerin kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Son yıllarda sıklıkla kullanılan kaynak robotlarının hassas elektronik yapısı da bu ince partiküllerden olumsuz etkilenmektedir ve uzun vadede onarılamaz hasarlar alabilmektedir.
Plazma Kaynağı ve el plazma kesimi esnasında, kesilen parçanın kalınlığına ya da dolgu malzemesinin türüne göre çok yoğun bir duman açığa çıkabilir. Bu dumanın kaynağında yakalanıp ortamdan uzaklaştırılması çok önemlidir. Aksi takdirde sadece bu kaynak operatörünü değil, çalışma sahasındaki tüm çalışanları etkileyebilecek yoğunlukta duman oluşturabilir. Bu durum orta ve uzun vadede çalışanlarda meslek hastalığı oluşması riskini oldukça yükseltir.
Kaynak dumanı, daha önce de belirttiğimiz üzere küçük partiküllerin belirli bir yoğunlukta bir araya gelmesiyle oluşan bir tabakadır ve esas olarak metal ve metali eritmek için kullanılan akının buharlaşmasıyla oluşur. Bu akı, mikro boyutta hava ile temas edip soğumaya başladığında oluşan buhar yoğunlaşır ve ince parçacıklar oluşturmak için oksijen ile reaksiyona girer. Parçacık boyutu ne kadar küçük olursa, insan sağlığını o kadar kötü etkilemekte ve dolayısıyla dumanın zehirlilik oranını arttırmaktadır. Tüm bu küçük partiküllerin zararlarına ek olarak, birçok kaynak uygulamasında, havalandırma sisteminin (başka bir deyişle kaynak dumanı emişinin) yetersiz olması durumunda insan sağlığı için tehlikeli olabileceğini kanıtlanan çeşitli gazlar (genellikle karbondioksit ve ozon olmakla birlikte diğer gazları da) üretmektedir. Kaynak Dumanı İçeriğini, Sarf Malzemesi belirler.
Açığa çıkan dumanın %90’ı sarf malzemesinden kaynaklanırken kaynak yapılan metalin açığa çıkan bu zararlı dumana katkısı oldukça azdır.
Kaynak dumanı, sarf malzemesinde bulunan tüm elementleri ve bileşenleri farklı oranlarda içermektedir. Erime noktası düşük olan bileşenlerin (Uçucu bileşenler) oranı kaynak dumanı içerisinde daha yüksekken, erime noktası yüksek olan bileşenlerin oranı daha düşüktür.
Bir kaynak dumanı emiş sisteminin veya bir toz toplama sisteminin efektif çalışabilmesi için, sistemi oluşturan tüm bileşenlerin doğru seçilmesi ve tasarlanması gerekir. Aksi takdirde sistem, bileşenlerin en zayıf halkası kadar güçlü ve etkili olabilir. 1940 model antika bir araç düşünün. Bu arabaya son model spor bir arabanın motorunu taksak bile yapabileceği maksimum hız, aracın tekerleklerine, kavrama sistemine, süspansiyonlarına ve sürücüsüne bağlıdır. Bu örnekteki gibi eğer toz toplama ve duman emiş sisteminizde doğru tasarlanmış ve pozisyonlanmış emiş davlumbazı ve kanal projesi yoksa, satın aldığınız toz toplama üniteniz son teknoloji dahi olsa yeterli performansı gösteremez.
Kaynak dumanı emişi sırasında kullanılan emiş davlumbazı (Akrobat Kol, Emişli Masalar v.b), verimli çalışan ve çalışanları koruyan bir duman emiş sistemi için çok önemli bir bileşendir. Düzgün tasarlanmamış bir emiş davlumbazı, kaynak dumanını efektif bir şekilde yakalayamaz ve çalışanların kaynak dumanına maruz kalmasını engelleyemez. Yine uzmanlarca pozisyonlanmamış bir emiş davlumbazı, verimli çalışmaz. Çok daha düşük yatırım ve işletme maliyetleri ile oluşturulabilecek bir sistem için çok yüksek meblağlar vermek ve dahası elektrik faturalarında bu yanlış çözümün olumsuz etkileri ile sürekli karşılaşmak zorunda kalabilirsiniz. Bu sebeple Kaynak Dumanı Emişi ve Filtrasyonunda işin uzmanları ile çalışmanız size hem zaman, hem para olarak geri dönecektir.
Bu konuda daha detaylı bilgi için “Toz Toplama Sistemi Performansı Nasıl Değerlendirilir?” yazımızı inceleyebilirsiniz.
Doğru tasarlanmış ve pozisyonlanmış emiş davlumbazı seçiminden sonra sıra doğru kanallama projesi ve uygulamasına gelir.
Kanallama projesi, emişi gerçekleştiren fanın enerji tüketimini direkt olarak belirler. Emiş fanı, sistem üzerinde oluşan tüm basınç kayıplarını yenebilecek şekilde tasarlanmalıdır. Basınç kayıplarını emiş davlumbazı, kanallar, filtre ünitesi ve fanın kendisi oluşturur. Kanal projesi, işinin uzmanı kişilerce yapıldığında emiş fanı optimum düzeyde enerji tüketecek, ve enerji israfı yapmanızı engelleyecektir. Detalı bilgi için “Doğru Kanal Projesi Para Kazandırır” yazımızı inceleyebilirsiniz.
Kanal projesi yaparken 2 husus oldukça önemlidir; kanal malzemesi ve toz/duman taşıma hızı. Bir çok toz toplama projesinde spiral kenetli galvaniz boru kullanımı önerilmez. Ancak kaynak dumanı hafif ve aşındırıcılığı düşük olan bir kirlilik olduğu için bu projelerde spiral kenetli galvaniz boru kullanılmasında herhangi bir sakınca yoktur. Kaynak dumanı uygulamasında doğru toz/duman taşıma hızı seçimi, kanal boyutlandırması için oldukça kritiktir. Kaynak tipi, kaynak yapılan metalin türü ve çalışma yoğunluğuna göre toz/duman taşıma hızı seçimi yapılır. Bomaksan temiz hava uzmanlarından bu konuda destek alabilirsiniz.
1. Robot kaynaktan açığa çıkan duman için mi manuel kaynaktan açığa çıkan duman için mi sistem kuruluyor?
2. Kaynak tipi nedir?
3. Kaynak yapılan metal cinsi nedir?
4. Toz toplama ünitesinin hareket etmesi gerekir mi? (Mobil Filtre mi? Merkezi Ünite mi?)
5. Toz toplama ünitesini iç ortama mı dış ortama mı yerleştireceksiniz?
6. Filtre edilen hava atmosfere mi iç ortama mı deşarj edilecek?
7. Kaynak dumanını emiş davlumbazları ile toplamam mümkün mü, yoksa “Hol Havalandırması” ürünleri mi kullanılacak (Push-Pull veya Hava Kuleleri)
Bomaksan Temiz Hava Uzmanlarımız ile iletişime geçerek, bu kriterleri belirlerken dikkat etmeniz gereken hususlar ile ilgili detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Filtre medyası (Toz ve dumanın toz emiş ünitesi içerisinde tutulduğu alan), taşlama uygulaması esnasında açığa çıkan dumanların verimli bir şekilde filtre edilmesinde kritik bir rol oynar. Filtre medyasının doğru seçilemediği proseslerde filtrelerin sık sık tıkanması, yüksek elektrik tüketimi, taşlama işleminin sık sık duraklaması gibi istenmeyen sonuçlar oluşabilir. Bu yüzden yüksek kaliteli filtre medyalarının kullanılması gerekmektedir
Filtre medyasının yanı sıra iyi bir Jet-Pulse toz toplama ünitesi, yüksek verimli temizlik sistemine, kolay bakım imkanlarına ve evrensel yedek parçalara sahip olmalıdır. Bomaksan marka filtre üniteleri sahip oldukları bu üstün özellikler sayesinde diğer markalara göre üstünlük sağlamaktadır.
III Örnek Uygulamalar
NEDEN BOMAKSAN?
Mükemmellik Yolunuzda Her Zaman Sizinle!
Bomaksan olarak biz, sizin işinizi mükemmel yapma isteğinizin farkındayız. Mükemmellik, hem en kaliteli ürünü üretmek, hem müşterilerinizin kalite ve termin beklentilerini karşılamak ve hatta onları aşmak, hem sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak hem de çevreye zarar vermeden üretmek anlamına geliyor.
İşte bu yüzden, Tozsuzlaştırma Sistemlerine ve Temiz Havaya yaptığınız yatırım aslında doğrudan işinizi mükemmelleştirmek için yaptığınız bir yatırımdır.
Daha Mükemmel Üretim Deneyimi İçin Temiz Hava Uzmanlarımıza Danışın
Temiz Hava Uzmanlarımızın size en iyi desteği sunabilmesi için iletişim bilgilerinizi bırakabilirsiniz.
Temiz Hava Uzmanlarımızın size en iyi desteği sunabilmesi için iletişim bilgilerinizi bırakabilirsiniz.
Size mümkün olan en kısa sürede cevap vermeye çalışacağız. Bazı durumlarda cevap süresi 48 saat olabilir.
Bomaksan Toz Toplama. Gaz Arıtımı ve Filtrasyon cihazları üretimine girmiş ve kısa sürede kısa sürede kendi aralarından övgüyle söz vermeyi başarmış, alanda uzman bir marka.
© 2017 - 2022 Bomaksan Endüstriyel Hava Filtrasyon Sistemleri San. Tic. A.Ş. Tüm Hakları Saklıdır.
