Filtre Ünitesinde Toz Kaçağı Sorunu

Toz Kaçağı Nedir?

Toz toplama ve filtrasyon sistemlerinde en yaygın karşılaşılan sorunların başında gelen toz kaçağı problemi, filtre ünitesine gelen toz ve partiküllerin filtre ünitesinde yer alan bir arıza sonucu filtre edilememesi sonucu temiz hava çıkması gereken yerden sızmasına denir. Toz kaçağı olması durumunda, fan atışından istenmeyen tozlar açığa çıkar. Bu tozlar, fan atışının atmosfere deşarj edildiği durumlarda çevreyi, iç ortam havasına deşarj edildiği durumlarda ise üretim tesisini kirletir ve çalışamaz hale getirir. Bu sebeple bu sorunun oluşmaması için gerekli önlemlerin alınması ve  arızi bir durumda hızla müdahale edilmesi gerekir.

Burada bir noktaya dikkat etmek gerekir. Toz toplama sistemlerinin %100 filtrasyon verimiyle çalışması mümkün değildir. Toz toplama üniteleri bir çok durumda max. 20 mg/Nm³ gibi bir emisyonu garanti eder. Yeni teknolojiler kullanılan ve tasarımı uygun yapılan filtre ünitelerinde bu miktar 5 mg/Nm³’e kadar çekilebilse de, mevcut bir çok teknoloji 20 ve hatta 30 mg/Nm³ emisyon değerine göre tasarlanmıştır. Yani basit bir matematikle 50.000 m³/h kapasiteye sahip bir toz toplama sistemi, saatte 50.000 m³ * 20 mg/Nm³ = 1.000.000 mg = 1 kg tozu fandan deşarj edebilir. Bu da günde 8 saat çalışan bir sistemde 8 kg toz demektir. Toz kaçağı ile yasalar tarafından kabul edilen normal emisyon değerini bir birine karıştırmamak önemlidir.

Düzgün çalışan toz toplama sistemlerinde toz kaçağı olmaz. Toz kaçağı arızalı bir durumun göstergesidir ve mutlaka müdahale gerektirir. Aşağıda toz kaçağı olması durumunda yapılması gereken işlemleri adım adım ele alacağız.

1. Toz Kaçağının Belirlenmesi

Toz toplama ünitesindeki toz kaçakları, genellikle fan atışından gözle görülebilir miktarlarda olur. Düzenli aralıklarla fan atışlarının gözle kontrol edilmesi önemlidir ve bir çok durumda sorun büyümeden çözülmesini sağlar. Bu yüzden bakım rutinlerinize toz toplama ünitelerinin fan atışlarının göz ile gözlemlenmesinin eklenmesi önerilmektedir.

Toz toplama ve filtrasyon ünitenizde ortaya çıkan toz kaçağı sorununa aşağıdakilerden herhangi biri neden olabilir:

1.A. Hasar görmüş (pliseleri dağılmış, yırtılmış vb.) filtre medyası

Filtre ünitelerinde tozları tutan ve havayı temizleyen bölüm, filtre medyalarıdır. (Filtre kağıdı, filtre torbası v.b olarak da isimlendirilir). Aynı zamanda filtre medyaları bir toz toplama sisteminde, hava akımında direnç oluşturan en önemli bileşenlerden biridir. Hava aynı elektrik akımı gibi, bulduğu en kolay yoldan (yani direncin en az olduğu yerden) gitmeyi sever. Filtre medyasında bir hasar olduğunda, toz yüklü kirli hava, yüksek dirençle karşılaştığı filtre medyasının içerisinden hareket etmektense, delik olan ve daha düşük dirençle karşılaştığı boşluklardan süzülmeyi tercih edecektir. Bu durum da filtre ünitesinde toz kaçağına sebebiyet verir.

1.B. Bükülmüş veya hasar görmüş filtre flanşları (Torba kafesi, kartuş filtre flanşları v.b)

Filtre elemanları, filtre aynası olarak isimlendirilen ve ünite içerisinde kirli oda ve temzi odayı birbirinden ayıran bir sac plakaya bağlanırlar. Filtrelerin bu sac plakaya sızdırmaz şekilde bağlanmalarını sağlayan bağlantı elemanları ise filtre flanşı olarak isimlendirilir. Eğer bir filtre elemanının flanşı hasar görmüş ise, filtre aynasına sızdırmaz şekilde bağlanamaz. Bu sebeple toz yüklü kirli hava bulduğu bu boşluktan sızacak ve toz kaçağına sebep olacaktır.

1.C Hatalı Filtre Ünitesi Tasarımı

Filtre aynası olarak isimlendirilen sac plakalar, yeteri kadar mukavemetli değilse, filtrelerin ağırlığı ile sehim yapar. Bu durumda filtre bağlantı elemanı olan ve sızdırmazlığı sağlamakla yükümlü filtre flanşları, filtre aynasını doğru şekilde kavrayamaz ve boşluklar oluşturabilirler. Bu durumda toz yüklü kirli hava bu boşluktan sızarak toz kaçağına sebebiyet verir.

1.D. Filtrelerin yanlış montajı

Filtre elemanları, filtre ünitelerinin içerisine düzgün şekilde montajlanamazsa toz kaçakları meydana gelebilir. Filtre flanşlarının filtre aynasını düzgün şekilde kavrayamadığı durumlar, toz kaçaklarının en yaygın sebeplerinden biridir.

1.E. Kafesinden düşmüş bir torba filtre

Torba filtreli toz toplama sistemlerinde, tel kafes olarak isimlendirilen destek elemanları kullanılır. Bu tel kafeslerin en önemli işlevi, torba filtrelerin rijit bir yapıda durabilmelerini sağlayabilmek ve torba filtrelerin fiziksel formlarını koruyabilmelerine yardımcı olmaktır. Tel kafesler ile torba filtreler, farklı şekillerde bir birlerine bağlanabilir. Kimi durumlarda bu bağlantı zaman içerisinde gevşer ve torba filtre kafesten sıyrılarak toz haznesine (bunker) düşer. Bu durumda toz kaçağı meydana gelir.

1.F. Toz taşıma kanallarının veya filtre gövdesinin aşınma nedeniyle delinmesi

Yüksek aşındırıcılığa sahip tozların toplanması ve filtre edilmesinde özel tasarımsal düzenlemeler yapılması gerekir. Bu düzenlemeler yapılmadığı takdirde aşındırı toz, içinden geçtiği kanalı ve hatta filtre ünitesi gövdesini delerek toz kaçağına sebebiyet verebilir. Bu toz kaçağı fan atışından gözlemlenemez ancak filtre ünitesinden kolaylıkla gözlemlenebilir.

Sorunu Çözme 

İster torba filtre, ister kartuş filtre, ister pliseli torba filtre olsun, en yaygın toz kaçağı sebebi, hasar gören filtre medyalarıdır. Bu sebeple bir toz kaçağı problemi olduğunda filtrelerin fiziki formlarının kontrol edilmesi ilk atılması gereken adım olmalıdır. Eğer filtrelerin fiziki formları bozulmuş ve/veya filtre medyası hasar görmüşse, filtre ünitesi içerisindeki tüm filtre takımının değiştirilmesi önerilir. (Eğer tüm takım 1-2 ay kadar önce değiştirildiyse, sadece hasarlı filtreleri de değiştirebilirsiniz)

Eğer filtre medyasında gözle görülür bir deformasyon yoksa ve formları düzgün gözüküyorsa, aşağıdaki soruları cevaplayarak bir sonraki adımınızı planlayabilirsiniz:

– Filtreler ne kadar süredir takılı ve / veya filtre değişim zamanı geldi mi?

– Filtre ünitesi üzerinde yer alan fark basınç sensöründe okunan değer nedir ve son zamanlarda değişti mi?

– Filtre bakım kapakları gevşemiş, hizasız veya hasarlı mı?

– Filtre bakım kapağı contaları yırtılmış veya kötü sıkıştırılmışlar mı?

– Filtre ünitelerinin kirli odalarını inceleyin. İçlerinde toz var mı? Yoksa bu tozlar nerede?

– Filtreler doğru takılmış mı?

– Torba filtreleri esnek çember flanşlı ise, tel kafese düzgün şekilde oturuyorlar mı?

– Torba filtrelerin ucundaki fazla malzeme düzgün bir sızdırmazlık sağlıyor mu?

– Torba filtresinin esnek çember flanşından herhangi biri bükülmüş mü? Torba filtrenin esnek çember bağlantısı olması gereken fiziki formda mı?

– Tüm filtre bağlantı elemanları (Filtre flanşları) yerli yerinde ve düzgün şekilde sıkıştırılmış mı?

– Torba filtrelerin, kartuş filtrelerin veya pliseli torba filtrelerin temiz olması gereken yüzeylerinde toz var mı? Buradaki tozlar, kaçağın hangi filtreden kaynaklandığını bulmada yardımcı olabilir.

– Toz kaçağı jet-pulse sistem aktifleştiğinde artıyor mu? Artmıyorsa sorun filtrelerde olmayabilir. (Basınçlı hava, filtrelere vurduğunda, bağlantı elemanları ve filtre medyası bir miktar esneme yapacağı için buralardan kaynaklı toz kaçaklarının miktarı artacaktır)

Hasarlı veya fiziki formu bozulmuş filtrelerin çıkarılarak görsel olarak incelenmesi, toz kaçaklarının sebepleri hakkında fikir verebilir. Örneğin filtre medyasında aşınma belirtileri var mı? Sıcaklık sebebiyle filtre medyasında kavrulma veya donma belirtileri görüüyor mu? Filtre medyasında herhangi bir yanık, gevreklik vb. kimyasal deformasyon belirtisi var mı? Bu gibi gözle yapılan incelemeler neticesinde elde edilen bulgular, bu durumun tekrar yaşanmasını engelleyebilir.

Toz kaçağı meydana geldikten sonra yapılacak filtre değişimi öncesinde, temiz odada, ve fanda bulunan toz ve partiküllerin iyice temizlendiğinden emin olmalısınız. Aksi takdirde filtre ünitesinde sızıntı olmasa dahi ilk çalıştırma esnasında bacadan bir miktar toz kaçağı olacak, ve size aslında var olmayan hayalet bir problemi aratacaktır.

Toz toplama sistemlerinde toz kaçakları sıklıkla karşılaşılan problemlerden biridir ve nedenlerinin belirlenmesi ve giderilmesi kolaydır. Toz kaçakları oluşmaya devam ederse, Bomaksan servis ve bakım ekibi ile iletişime geçebilirsiniz.

Bomaksan servis ve bakım ekibi her marka toz toplama sistemi ile ilgili gerekli servis ve bakım hizmetlerini sağlamaktadır.